Φιλελεύθερος: Η ηθική ανωτερότητα του καπιταλισμού; Μύθοι και αλήθειες.

Αν ρωτήσει κάποιος 10 έλληνες «ποιός ήταν ο πατέρας του σοσιαλισμού» αμφιβάλω να μην γνωρίζει κανείς το Μαρξ. Δεν αμφιβάλω όμως καθόλου για την απάντηση στο αντίστοιχο ερώτημα για τον πατέρα του φιλελευθερισμού ή κατά την Μαρξιστική ορολογία, καπιταλισμού. Μετά από λίγα δευτερόλεπτα σκέψης , μη θέλοντας άλλο να σας βασανίσω, σας πληροφορώ ότι ήταν ο μεγάλος Άγγλος φιλόσοφος και παιδαγωγός, Τζων Λοκ (1632-1704) ο οποίος "θεμελίωσε" και το φιλοσοφικό του υπόβαθρο.

Ο Τζων Λοκ διεκήρυττε πως "σε κανέναν δεν επιτρέπεται να επιβουλεύεται την ζωή, την υγεία, την ελευθερία ή την ιδιοκτησία των άλλων".

Οι ιδέες του Λοκ επηρέασαν πολλές κυβερνήσεις στην Ευρώπη κατά την διάρκεια του 17^ου αιώνα , με αποτέλεσμα να αρχίζει να αμφισβητείται για πρώτη φορά το πολίτευμα της μοναρχίας και της κληρονομικής αριστοκρατίας.

Στην Αμερική, παρόλο που δεν γνώρισε μοναρχία, τα πράγματα ήταν εξίσου δύσκολα , μιας και η αποικιοκρατική εξουσία των Άγγλων ήταν ιδιαιτέρως δυσβάστακτη λόγω της βαριάς φορολογίας. Η Αμερικανική Επανάσταση δεν θα αργούσε να ξεσπάσει.

Τον 18^ο αιώνα συνέβησαν δυο κοσμοϊστορικά γεγονότα που καθιέρωσαν την σύγχρονη φιλελεύθερη Αστική Δημοκρατία.

Αρχής γεννωμένης, ήταν η ψήφιση του πρώτου φιλελεύθερου συντάγματος στις ΗΠΑ, με την γνωστή «Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας» , των 13 τότε Ενωμένων Πολιτειών, από την αποικιοκρατία των Άγγλων.

O Τόμας Τζέφερσον (13 Απριλίου 1743 - 4 Ιουλίου 1826) ήταν ο τρίτος Πρόεδρος των Η.Π.Α. (1801-1809) και κύριος συντάκτης της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας μαζί με τον Βενιαμίν Φραγκλίνο (17 Ιανουαρίου 1706 – 17 Απριλίου 1790

Η «Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας» περιγράφει επακριβώς όλη την πολιτική φιλοσοφία του Τζων Λοκ:

"Όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι, και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα, μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή, το δικαίωμα στην Ελευθερία, και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας. Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα, ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων, αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνημένων."

Το γεγονός αυτό λειτούργησε καταλυτικά στην δημιουργία της Γαλλικής Επανάστασης (1789) που η ανερχόμενη αστική τάξη, υπό την επιρροή του κινήματος των Διαφώτιστων με σύνθημα «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη»,κατάργησε την Μοναρχία στη Γαλλία και γκρέμισε το σάπιο καθεστώς της φεουδαρχίας.

Η Γαλλική επανάσταση ενέπνευσε και τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης αλλάζοντας τον κόσμο. Όπως βλέπουμε ξεκάθαρα ο φιλελευθερισμός ήταν αυτός που ανέτρεψε και την αποικιοκρατία και την μοναρχία , προτάσσοντας όχι τη δύναμη , αλλά το αξιακό του σύστημα.

Το σημαντικότερο όμως όλων ήταν η προβολή της παιδείας σαν πρωταρχική αξία για τη σωστή λειτουργία της κοινωνίας. Μέχρι την εμφάνιση του καπιταλισμού, η αριστοκρατία θεωρούσε την καταγωγή, τα κληρονομικά δικαιώματα και την γενναιότητα σαν τα βασικά εφόδια της ζωής. Η παιδεία ήταν το σημαντικότερο όπλο της αστικής τάξης που αναίμακτα ανέτρεψε την φεουδαρχία.

Παράλληλα με τα γεγονότα αυτά εμφανίζεται ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο, ο Άνταμ Σμιθ που όχι μόνο θεμελίωσε φιλοσοφικά και πρακτικά τον φιλελευθερισμό, αλλά οι ιδέες του λειτούργησαν σαν επιταχυντής στην αλλαγή του κόσμου.

Ο Σκωτσέζος φιλόσοφος και οικονομολόγος Άνταμ Σμιθ (1723 - 1790) χαρακτηρίζεται ο θεμελιωτής του κλασικού φιλελευθερισμού και της πολιτικής οικονομίας, εισάγοντας την θεωρία «πως τα άτομα μπορούν να επιτύχουν την ηθική μα και την οικονομική τους ανάπτυξη χωρίς την παρέμβαση του κράτους, και πως τα έθνη γίνονται πιο ισχυρά όταν οι πολίτες τους αφήνονται ελεύθεροι να λάβουν τις δικές τους πρωτοβουλίες»

Στο μνημειώδες έργο του, «Ο Πλούτος των Εθνών», (κάτι αντίστοιχο με το έργο του Μαρξ, «Το Κεφάλαιο»),εισάγει τον όρο «Αόρατος Χειρ».

Θέλοντας να τονίσει ότι η αγορά όταν λειτουργεί πραγματικά ελεύθερη αυτορυθμίζεται και παράγει περισσότερο πλούτο για τους πολίτες , από ότι αν σχεδιαζόταν κεντρικά .

Από την στιγμή αυτή και έπειτα άνοιξε ένα αέναος και παγκόσμιος διάλογος αν πρέπει και πόσο να παρεμβαίνει το κράτος στην οικονομία.

Χωρίς να έχουμε γνωρίσει ποτέ την οικονομία εξ ολοκλήρου ελεύθερη για να την κρίνουμε, πάντα διαπιστώναμε αδυναμίες , αδικίες , κρίσεις και αντιδράσεις. Σε κάθε φάση εξέλιξης της, διαρκώς εκφράζονταν φωνές που από τη μια ήθελαν να διατηρήσουν τον δυναμισμό της ιδιωτικής οικονομίας , παράλληλα δε να δομήσουν ένα κράτος που θα άμβλυνε τις αντιθέσεις και τις ατυχίες των πολιτών από τις δράσεις τους στο στίβο της αγοράς.

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο κρατικοπαρεμβατικός οικονομολόγος και μαθηματικός , Τζων Μέυναρντ Κέυνς (1883-1946) που υποστήριζε την χρηματοοικονομική στήριξη της κατανάλωσης για να τονωθεί η παραγωγή. Με τον τρόπο αυτό πίστευε ότι θα μειωνόταν η ανεργία και θα αναπτυσσόταν η οικονομία. Η οικονομική του προσέγγιση όμως μας οδήγησε σε δυο βαθιές κρίσεις, του ’29 και αυτής που περνάμε τώρα.

Οι δυο παγκόσμιοι πόλεμοι οδήγησαν το φιλελευθερισμό σχεδόν σε μαρασμό. Η ελεύθερη οικονομία που διεκήρυτταν οι προπάτορες του, έγιναν βαριά κρατικά προγράμματα σχεδιάζοντας όπλα , τανκς και διάφορα άλλα οπλικά συστήματα, αφαιρώντας πόρους από τους λαούς για να σκοτώνουν άλλους. Το ελεύθερο εμπόριο , η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων και ανθρώπων , έμειναν απλά στα χαρτιά. Γραφειοκρατία , δασμοί, κεντρικοί σχεδιασμοί , υψηλοί φόροι, μεγάλο κράτος, διοικητικές ρυθμίσεις στη λειτουργία της αγοράς και πολλά άλλα έκαναν το όνειρο των κλασικών φιλελευθέρων ,εφιάλτη.

Ήταν πολύ εύκολο μέσα σ΄αυτή την σύγχυση αρχών και πρακτικών να ανθίσουν στα τέλη του 19^ου αιώνα οι σοσιαλιστικές ιδεολογίες υποσχόμενες ισότητα, κατάργηση της εκμετάλλευσης ,ανάπτυξη και ευημερία. Η πρακτική όμως και αυτού του πειράματος όχι μόνο δεν απέδωσε τα προσδοκώμενα, αντιθέτως έσπειρε εξαθλίωση, ανελευθερία, καταπίεση, εκατομμύρια νεκρούς και οικονομική υπονόμευση των λαών αυτών για πολλά χρόνια μετά την κατάρρευση των υπάρξαντων σοσιαλιστικών χωρών.

Η πτώση του τείχους του Βερολίνου σηματοδότησε την δικαίωση των αρχών του Τζων Λοκ περί άρνησης κάθε μορφής ολοκληρωτισμού (Μοναρχίας, Φασισμού ή Κομμουνισμού) και την επιδίωξη για περισσότερες ελευθερίες και λιγότερο κρατικό παρεμβατισμό σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.

Διαφορά φιλελευθερισμού και νέο- φιλελευθερισμού.

Ο φιλελευθερισμός ήδη είχε αρχίσει να χάνει έδαφος από την εποχή του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και δω . Ο πολιτικός φιλόσοφος John Gray ,ανέφερε «ότι ο φιλελευθερισμός τραυματίστηκε στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο και σκοτώθηκε στον Δεύτερο». Οι υπέρογκες δαπάνες σε εξοπλισμούς και αμυντικά συστήματα, η διόγκωση των κρατικών δαπανών , οι κρατικές παρεμβάσεις στην οικονομία, τα πολυδάπανα κοινωνικά κράτη, η δημοσιοϋπαλληλία, τα δημόσια έργα, δασμοί, διατιμήσεις, στρεβλώσεις των φυσικών νόμων της προσφοράς και ζήτησης και πλήθος άλλων παρεμβάσεων ,εκλεγμένων δυστυχώς, γραφειοκρατικών μηχανισμών, έφεραν την παγκόσμια οικονομία να βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού με τη θηλιά του χρέους να μη δίνει και πολλές ευκαιρίες διεξόδου στις ταλαίπωρες κοινωνίες που παρατηρούν ανήμπορες τον επερχόμενο αργό τους θάνατο.

Μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού του φιλελευθερισμού γίνεται από σπουδαίους φιλοσόφους και οικονομολόγους κατά την διάρκεια του 20^ου αιώνα. Ο νεοφιλελευθερισμός εμφανίζεται σαν όρος αρχικά από τον Φρίντριχ Χάϋεκ, (μετά ο Τζον Γκρέυ κι άλλοι στη συνέχεια όπως λχ ο David Harvey, A Brief History of Neoliberalism) και όχι σαν ιδεολογία.

Η ευκολία να οριστεί ως έτσι, ήταν η ανάγκη στην επιστροφή στην οικονομία της αγοράς χωρίς κρατικές παρεμβάσεις, αρχής γεννωμένης από δυο σημαντικά γεγονότα. Το πρώτο είναι η κατάρρευση των κομμουνιστικών κρατών και δεύτερον τη χρεοκοπία του Κεϋνσιανού μοντέλου.

Ο Φρίντριχ Χάϋεκ και ο Λούντβιχ Φον Μίσες, οικονομολόγοι της Αυστριακής Σχολής, μαζί με το κορυφαίο οικονομολόγο Μίλτον Φρήντμαν, της Σχολής του Σικάγου, συνδέουν τον Καπιταλισμό με την Ελευθερία. Αυτοί ,και πλήθος άλλων διανοητών της ελευθερίας προτρέπουν τις κυβερνήσεις να μειώσουν το κράτος για να έχουν ένα καλύτερο κράτος ικανό να προσφέρει κοινωνική πρόνοια.

Αφήνοντας την οικονομία ελεύθερη, δημιουργείται ο πλούτος που χρειάζονται τα κράτη για να επιτελέσουν τον κοινωνικό τους ρόλο .

Οι πολέμιοι της προσπάθειας αυτής χαρακτήρισαν την προσπάθεια αυτή σαν επέλαση του καπιταλισμού και του «μεγάλου Κεφαλαίου» εναντίον των εργαζομένων και της κοινωνίας, προσδίδοντας στο ουσιαστικό «φιλελευθερισμός», τον επιθετικό προσδιορισμό «νέο», σαν έννοια ενοχική.

Έτσι η έννοια αυτή ταυτίστηκε με τη εικόνα του Μπαμπούλα, αγνοώντας βέβαια την εφαρμογή της σε χώρες όπως η Αγγλία επί Θάτσερ και ΗΠΑ επί Ρήγκαν, που αποτελμάτωσαν τις οικονομίες τους από την υπανάπτυξη και την επαπειλούμενη καταστροφή.

Ο φιλελευθερισμός λοιπόν ή η επαναφορά του (ως νεοφιλελευθερισμός δηλαδή) επιδιώκει να ισορροπήσει την οικονομία με την πραγματικότητα. Δηλαδή , το χρήμα και το επίπεδο διαβίωσης μας να επανέλθει σε ισορροπία με τον παραγόμενο πλούτο. Η επίπλαστη ευημερία που μας προσέφερε το κρατικίστικο μοντέλο ανάπτυξης με αρωγό το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα, είναι αυτό που πρέπει να καταγγελθεί και όχι οι νεοφιλελεύθεροι που υποστηρίζουν ότι ο καθένας έχει συμμέτοχη στην ευημερία καταθέτοντας τη δική του προσπάθεια στη ζωή.

Αυτό επιτυγχάνεται με ελευθερία .Με περισσότερη ελευθερία. Το άθροισμα της ατομικής προσπάθειας του καθενός είναι πολύ μεγαλύτερο ,ασφαλέστερο και μακροβιότερο από κάθε ουτοπία συλλογικής προσπάθειας άνωθεν σχεδιασμένη.

Μα και δεν θα υπάρχει κράτος; Θα ρωτούσε κάποιος. Βεβαίως και αυτή είναι και η διαφορά στην επιστροφή του (νεο) φιλελευθερισμού σε σχέση με τον κλασικό φιλελευθερισμό της καπιταλιστικής εποχής του 19^ου αιώνα.

Επιχειρώντας λοιπόν να αποσαφηνίσουμε τη διαφορά του κλασικού φιλελευθερισμού με τον νέο-φιλελευθερισμό ,σε αντίθεση με αυτό που πιστεύουν οι περισσότεροι, είναι ότι ο νέο-φιλλευθερισμος δεν είναι ο άκρατος ή ακραίος φιλελευθερισμός, αλλά το σύστημα εκείνο που θέλει την οικονομία ελεύθερη μακριά από κρατικές παρεμβάσεις και ένα κράτος επόπτη του ανταγωνισμού, που να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε συγκεκριμένους τομείς. Υγεία, Κοινωνική Πρόνοια, Παιδεία, Εθνική Άμυνα, Δημόσια Τάξη, Δημόσια Διοίκηση, Πολιτισμος και Δικαιοσύνη. Δηλαδή ο νεοφιλελευθερισμός έχει περισσότερο κράτος από τον φιλελευθερισμό στην αρχική του μορφή. Έτσι απλά!!!

Το συγκριτικό πλεονέκτημα του καπιταλισμού, είναι η ηθική του.

Θα δεχτώ εξ ορισμού ότι όλες οι θεωρίες έχουν καλές προθέσεις, και όλες επιδιώκουν να δημιουργήσουν μια κοινωνία αλληλεγγύης, χωρίς φτώχεια, με κοινωνικά δικαιώματα και ελευθερίες . Έλα όμως που αυτό που θεωρείται δεδομένο στη ζωή, δεν είναι ο πλούτος και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά η φτώχεια και η επιβολή. Το διακύβευμα είναι πως θα ξεκολλήσουμε την κοινωνία από αυτά τα αρχέγονα στοιχεία.

Δυστυχώς για τους διανοητές και οπαδούς της Αριστεράς , το σύστημα που τα έχει καταφέρει καλύτερα από κάθε άλλο σύστημα ,στην ιστορική διαδρομή των κοινωνιών, είναι ο καπιταλισμός. Ο σπουδαίος στοχαστής Γιόζεφ Σούμπετερ ορθά παρατήρησε (Καπιταλισμός, Σοσιαλισμός και Δημοκρατία, 1950) ότι, «κανένα άλλο οικονομικό σύστημα στην ανθρώπινη ιστορία δεν ωφέλησε τόσο πολύ τα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού όσο ο καπιταλισμός», με απτά παραδείγματα τις σύγχρονες δημοκρατίες της Ευρώπης, των ΗΠΑ, του Καναδά, της Αυστραλίας , της Νέας Ζηλανδίας , της Ιαπωνίας, των Ασιατικών κρατών (Ν. Κορέα, Ταϋλάνδη, Χονκ Κονκ κ.α.), πλην Ελλάδος.

(σε άλλο άρθρο θα αναλύσουμε γιατί η Ελλάδα δεν είναι καπιταλιστική χώρα, αλλά το τελευταίο σοβιετικό κράτος του κόσμου μετά την Β. Κορέα).

Συνεπώς το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα του καπιταλισμού δεν είναι η αποτελεσματικότητα του στα οικονομικά μεγέθη , αλλά στην ηθική ανωτερότητα των αρχών που προϋπάρχουν της οικονομίας σαν το ιδεολογικό υπόβαθρο του, σε σχέση με τις θεωρίες του κοινωνισμού. (σοσιαλισμού).

Ο φιλελευθερισμός δεν είναι απλά ένα οικονομικό σύστημα , αλλά είναι η στάση ζωής των πολιτών που επηρεάζει άμεσα την οικονομική ανάπτυξη.

Ο φιλελευθερισμός είναι στάση ζωής. Είναι η έκφραση του ΕΙΜΑΙ, η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ του ατόμου να εκφράζεται και να δραστηριοποιείται σεβόμενος το διαφορετικό. Η ελευθερία των επιλογών και η ευθύνη των αποφάσεων του, , η στοχοποίηση της ζωής του και ο προσανατολισμός στο αποτέλεσμα, η αέναη προσπάθεια να αναπτύσσει τις ικανότητες του, η πίστη στον εαυτό του, η άρνηση των βεβαιοτήτων, η τιμιότητα, η δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη, ο ανθρωπισμός ,ο πατριωτισμός και η ακεραιότητα μεταξύ λόγων και πράξεων είναι σε γενικές γραμμές η στάση ζωής ενός φιλελεύθερου πολίτη.

Ο φιλελευθερισμός δεν είναι ένα στατικό σύστημα κανόνων ,όσο αφορά τη λειτουργία της οικονομίας και τη διαμόρφωση των κοινωνικών σχέσεων. Αντίθετα, είναι ένα διαρκές γίγνεσθαι, χωρίς δογματισμούς και τελοκρατικούς σκοπούς. Ανανεώνεται συνέχεια, υπερβαίνει παλαιότερες θέσεις που έχει ήδη κατακτήσει με σεβασμό πάντα την ελευθερία του ατόμου. Αλλά αυτό που είναι θεμελιώδες είναι το πνεύμα του, η αέναη δυναμική του, η πλαστικότητα της δημιουργίας του και η δυναμική πρόοδος του.

Ο φιλελεύθερος δεν πιστεύει στον ατομισμό ,αλλά στο άτομο (ατομικισμός). Ο ατομικισμός δε σημαίνει μεγέθυνση του ΕΓΩ , αλλά ανάπτυξη του ΕΥΑΤΟΥ .

Ο φιλελευθερισμός δεν είναι υπέρ του πλούσιου ,όπως νομίζουν οι περισσότεροι ,αλλά είναι υπέρ του ικανού ανθρώπου να παράγει πλούτο. Δεν επιδιώκει μια κοινωνία χωρίς πλούσιους , αλλά στοχεύει σε μια κοινωνία χωρίς φτωχούς .Και πολύ περισσότερο δε διδάσκει το άτομο να μισεί τον πλούσιο περισσότερο από ότι αγαπά τον εαυτό του.

Ο φιλελευθερισμός δεν πιστεύει στην «κοινωνική εξίσωση» ,όπως επιδιώκει ο σοσιαλισμός, αλλά στην «κοινωνική διάκριση».

Ο φιλελευθερισμός δεν ξεχωρίζει τον άνθρωπο ανάλογα με το χρώμα του, την φυλή του ή την εθνικότητα του, όπως του προσάπτουν οι αριστεροί διανοούμενοι, αλλά ανάλογα την «αξία» του.

Ο φιλελευθερισμός δεν διακρίνει τους ανθρώπους ανάλογα τη «διαφορετικότητα» τους, αλλά ανάλογα τη «ικανότητα » τους.

Ο φιλελευθερισμός δεν δέχεται την «πάλη των τάξεων» σαν την κινητήριο δύναμη της κοινωνικής εξέλιξης, αλλά την «συνεργασία των τάξεων» και την «εναρμόνιση κοινών σκοπών» προς μεγιστοποίηση των εισοδημάτων όλων.

Ο φιλελευθερισμός πιστεύει ότι η ανθρώπινη ζωή , οι «ατομικές ελευθερίες» και τα «ανθρώπινα δικαιώματα» είναι πάνω από κάθε ετεροπροσδιορισμένο «δημόσιο συμφέρον»

Ο φιλελευθερισμός επιδιώκει την ατομική ιδιοκτησία σαν αποτέλεσμα αποκομιδής της ατομικής του προσπάθειας και όχι σαν μέτοχος μιας απροσδιόριστης κοινωνικής ιδιοκτησίας από «συλλογική προσπάθεια».

Ο φιλελευθερισμός δεν πιστεύει στην «καθοδήγηση», αλλά στην «αλληλεπίδραση» των ανθρώπων. Δεν επιθυμεί να δημιουργήσει κανένα τύπου ανθρώπου, στο στυλ του σοβιετικού ανθρώπου(Homos Sovieticus), αλλά επιδιώκει να εξασφαλίσει την ανάπτυξη της προσωπικότητας του, τη «χαρά του διαφέρειν», και την «ευθύνη του επιχειρείν».

Ο φιλελευθερισμός δεν δέχεται την ύπαρξη «συλλογικής ή ταξικής συνείδησης», αλλά αγωνίζεται να υπάρχει «ελευθερία συνείδησης» και ο καθένας να είναι φορέας «ατομικής συνείδησης» .

Ο φιλελευθερισμός δεν αποδέχεται τελοκρατικές θεωρίες με προκαθορισμένες ιστορικές εκβάσεις, αλλά πιστεύει ότι η ιστορία γράφεται από τις ελεύθερες επιλογές των ατόμων. Δεν προεξοφλεί το τέλος της ιστορίας , ούτε υπόσχεται έτοιμους παραδείσους ,αλλά προάγει την ευθύνη στο άτομο να δημιουργήσει την δική του ιστορία και να ζήσει σε όποιον «παράδεισο» το ίδιο θέλει.

Ο φιλελευθερισμός δεν απορρίπτει την «συλλογική προσπάθεια», αλλά τη θεωρεί κατά πολύ υποδεέστερη του «ανταγωνισμού με κανόνες».

Καμιά συλλογική προσπάθεια δεν ευδοκιμεί αν δεν προϋπάρχει η «ατομική ευθύνη», την οποία μόνο ο φιλελευθερισμός προτάσσει την ανάδειξη της σαν κεντρικό σημείο του αξιακού του συστήματος.

Ο φιλελεύθερος πολίτης δεν προσφέρει στην κοινωνία «θυσιάζοντας» τον εαυτό του, όπως επιδιώκουν οι κάθε λογής επαναστάτες, αλλά προσφέρει τα μέγιστα από τα «ατομικά επιτεύγματα» του.

Ο αλτρουισμός και η αλληλεγγύη έχουν νόημα όταν βοηθάς τον άλλον στην προσπάθεια του και όχι αναλαμβάνοντας το πρόβλημα του .

Και όλα τα παραπάνω ακουμπούν σε μια αδιαπραγμάτευτη και απαραβίαστη αρχή που αναφέρει η ιέρεια του καπιταλισμού Αυν Ραντ στο μεγαλύτερο best sellers όλων των εποχών, «Ο Άτλας επαναστάτησε»: «δεν δικαιούσαι να έχεις χρήματα στην τσέπη σου, που δεν έχεις κερδίσει.»

Πολλοί θα περίμεναν ή θα προσδοκούσαν ,στην χειρότερη κρίση στην ιστορία του λεγόμενου «καπιταλιστικού» συστήματος , οι οικονομικές πολιτικές των κρατών να είναι περισσότερο φιλοσοσιαλιστικές. Συμβαίνει όμως ακριβώς το αντίθετο , οι οικονομίες απελευθερώνονται, τα κράτη συρρικνώνονται, οι δημόσιες δαπάνες μειώνονται και βαριές κρατικομονοπωλιακές επιχειρήσεις ιδιωτικοποιούνται. Γιατί άραγε;

Γιατί πολύ απλά αυτό που καταρρέει δεν είναι ο καπιταλισμός , αλλά ο σοσιαλισμός.

Αντώνης Κρούστης

Fileleftheros1966.blogspot.com

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Λοκ, Τζων: «Περί ιδιοκτησίας». Εισαγωγή-Μετάφρ. Πασχάλης Κιτρομηλίδης. Ο πολίτης 72 (1986), 4-13.

-Locke, J., Δεύτερη πραγματεία περί κυβερνήσεως. Δοκίμιο με θέμα την αληθινή αρχή, έκταση και σκοπό της πολιτικής εξουσίας. Εισαγωγή-Μετάφρ.-Σχόλια Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης. 2η έκδοση,εκδ. «Πόλις», Αθήνα, 2010 («Γνώση», Αθήνα, 1990)

-Smith, Adam, Έρευνα για τη φύση και τις αιτίες του πλούτου των εθνών / Άνταμ Σμιθ · μετάφραση Χρήστος Βαλλιάνος- Αθήνα : Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη, 2010.

-Smith, Adam, Η αόρατος χειρ / Άνταμ Σμιθ · μετάφραση Μάρκος Βουτσίνος ·Αθήνα : Το Ποντίκι, 2009.

(Πρόσωπα και Ιδέες Keynes M.J., Η Γενική Θεωρία της Απασχόλησης, του Τόκου και του Χρήματος, εκδ. Παπαζήση

-Λούντβιχ φον Μίζες, "Η Οικονομική της Ελευθερίας", εκδ. Ευρωεκδοτική, Αθήνα 1984.

-Λούντβιχ φον Μίζες, "Γραφειοκρατία", εκδ. Ευρωεκδοτική, Αθήνα 1988.

-Friedrich Hayek Ο «Δρόμος προς τη Δουλεία» (εκδόσεις ΚΠΕΕ, 1985)
-Friedrich Hayek,«Σύνταγμα της Ελευθερίας» (The Constitution of Liberty- 1960).
-Αυν Ραντ , «Ο Άτλας επαναστάτησε», εκδόσεις Ωκεανίδα 2011
-Μάρκος Δραγούμης , «Πορεία προς τον Φιλελευθερισμό» ΚΕΦΙΜ, εκδόσεις Παπαζήση.
-Ανδρέας Ανδριανόπουλος. «Ο Θρίαμβος του Δημοκρατικού Καπιταλισμού», 1988 εκδόσεις LIBRO.

5 σχόλια:

Unknown είπε...: Ενδιαφέρουσα ιστορική αναδρομή με άποψη.; 15 Σεπτεμβρίου, 2016 23:26
dimitrisdak@gmail.com είπε...: Πολύ καλή ιστορική αναφορά, καλογραμμένο και κατανοητό.; 04 Οκτωβρίου, 2016 06:24
aris0978 είπε...: ετσι ακριβως; 01 Μαρτίου, 2017 08:42
aris0978 είπε...: ετσι ακριβως; 01 Μαρτίου, 2017 08:42
Ανώνυμος είπε...: εξαιρετικο; 13 Δεκεμβρίου, 2019 17:22

Η ηθική ανωτερότητα του καπιταλισμού; Μύθοι και αλήθειες.

5 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Blog Archive

Συνολικές προβολές σελίδας

Άρθρογραφία χρονικά

Άρθρογραφία κατά ετικέτα

Αναγνώστες

Προτάσεις ιστοσελίδων

Γνωμικά

Πρωτοσέλιδα

Τροφή για γνώση